Voor professionals – Longkanker door asbest
Bent u professional op het gebied van longkanker door asbest? Dan komen uw patiënten die gewerkt hebben met asbest mogelijk in aanmerking voor de Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB).
Er bestaan al langer regelingen voor asbestose en mesothelioom (kijk voor meer informatie op de IAS-website) en er is nu ook een regeling voor longanker door asbest. Deze regeling is er voor mensen die ziek zijn geworden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk. Patiënten die een diagnose hebben en aan de voorwaarden voldoen, kunnen een eenmalige financiële tegemoetkoming van de overheid krijgen. De TSB-regeling geeft daarmee erkenning aan het verlies van gezonde levensjaren.
Uw rol is cruciaal!
Als zorgprofessional heeft u een belangrijke rol bij het diagnosticeren en behandelen van mensen die in hun werk zijn blootgesteld aan gevaarlijke stoffen en daardoor ziek zijn geworden. Daarnaast kunt u slachtoffers met longkanker door asbest attenderen op de regeling TSB. Wellicht komen zij in aanmerking voor de tegemoetkoming. We lichten hieronder de regeling en de belangrijkste criteria toe.
Hoe werkt de regeling TSB?
Slachtoffers van longkanker door asbest kunnen zich aanmelden voor een tegemoetkoming via het Instituut Slachtoffers Beroepsziekten door Gevaarlijke stoffen (ISBG). Het ISBG heeft contact met de aanvrager en werkt samen met Lexces (een panel van medisch deskundigen). Lexces beoordeelt of het aannemelijk is dat de aanvrager ziek is geworden door het werken met de gevaarlijke stof. U kunt bij Lexces terecht voor onder meer vragen over vroegsignalering en diagnostiek. Bij een positief advies wordt de tegemoetkoming uitgekeerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) aan de aanvrager. Deze dienstverlening is kosteloos. U leest hier meer over de regeling TSB.
Diagnose longkanker door asbest TSB-regeling
Voor het vaststellen van de diagnose van longkanker door asbest in de regeling TSB heeft Lexces een protocol opgesteld.
Om te kunnen beoordelen of er sprake is van longkanker door asbest moet eerst de medische diagnose primair longkanker worden gesteld. Hiervoor worden diagnostische criteria gebruikt zoals beschreven in geldende nationale richtlijnen.
De onderstaande onderzoeken worden – met toestemming van de patiënt – opgevraagd bij de medisch specialist:
- Beeldvormend onderzoek, waaronder in ieder geval een CT-scan van de thorax en bovenbuik, voor het vaststellen van de locatie en grootte van de tumor, de uitbreiding van de tumor, zoals ingroei in omliggende weefsels, van vergrote lymfeklieren en van uitzaaiingen buiten de thorax.
- Om te bevestigen dat het een primair longcarcinoom is (en geen uitzaaiing van een ander carcinoom) is pathologisch onderzoek van cellen of weefsel nodig.
Op basis van de hierboven aangeleverde medische informatie oordeelt het deskundigenpanel van Lexces, bestaande uit onder andere een longarts, of de diagnose primair longkanker kan worden bevestigd. In uitzonderingssituaties waarin het niet mogelijk is om cellen of weefsel te verkrijgen voor het vaststellen van het type longkanker, bijvoorbeeld bij kwetsbare ouderen, wordt de diagnose longkanker uitsluitend gebaseerd op beeldvormend onderzoek.
Arbeidsverleden
Het ISBG vraagt het arbeidsverleden van de patiënt uit om de cumulatieve blootstelling aan asbest over het werkzame leven te kunnen berekenen. In de uitvraag wordt specifieke informatie opgevraagd over functies en taken die de aanvrager gedurende het werkzame leven heeft uitgevoerd, de jaren dat deze functies zijn uitgevoerd en de tijdsduur per week, de werkplekomstandigheden en of het arbeid in Nederland betrof. Ook wordt gevraagd naar de aanwezigheid van aanvullende informatie, zoals een risico-inventarisatie en -evaluatie of meetrapporten, die voor de beoordeling gebruikt kan worden.
Causaliteit longkanker door asbest
De uiteindelijke beoordeling of er sprake is van longkanker door asbest vindt plaats op basis van een combinatie van de medisch diagnostische criteria én het berekende cumulatieve aantal vezeljaren. Het is vanuit de medische diagnostiek niet mogelijk om op basis van klinische, radiologische of histologische kenmerken vast te stellen of longkanker specifiek is veroorzaakt door blootstelling aan asbest. Zowel de lokalisatie van de maligniteit in de longen als het type maligniteit zijn hierin niet onderscheidend. Daarom wordt voor de diagnose alleen uitgegaan van een bevestigd primair longcarcinoom.
Mogelijke andere oorzaken
De mogelijke bijdrage van andere stoffen die longkanker kunnen veroorzaken, zoals roken of blootstelling aan andere kankerverwekkende stoffen, wordt hierbij niet meegewogen. Naarmate de aanvrager in het verleden langduriger en intensiever met asbest heeft gewerkt, is de waarschijnlijkheid groter dat hij of zij longkanker door asbest heeft. Soms kan er sprake zijn van een bepaalde latentietijd voordat kanker optreedt. Deze latentietijd is op populatieniveau beschreven, maar is op individueel niveau niet vast te stellen. In het kader van de TSB wordt de latentietijd daarom niet meegewogen.
Brugdiagnoses
De aanwezigheid van zogenaamde ‘brugdiagnoses’ zoals asbestose en/of de aanwezigheid van pleurale plaques of pleurale verdikkingen zijn een indicatie dat blootstelling aan asbestvezels heeft plaatsgevonden. Ditzelfde geldt voor de aanwezigheid van asbestvezels in een broncho-alveolaire lavage of een longbiopt in longweefsel. In het kader van de vaststelling van longkanker door asbest binnen de TSB zijn deze brugdiagnoses echter niet doorslaggevend voor de diagnostiek of blootstellingsbepaling.